geleneksel türk tiyatrosu karagöz özellikleri

TürkOyunları - Geleneksel Türk Gölge Tiyatrosu Karagöz - Cengiz Özek - sizin en uygun ürünleri seçip listeledik hemen sipariş verin anında kargoda Geleneksel Türk Tiyatrosu Hakkında Bilgi, Geleneksel Türk halk Tiyatrosunun Genel Özellikleri. Orta Asya’da yaşayan Türk boylarının sığır, yuğ, şölen adları verilen törenlerindeki gösteriler, gelenekli Türk tiyatrosunun ilk örnekleri sayılabilir. 11. yüzyılda İslâmiyet’i tamamen kabul etmiş olan Türkler, yeni Geleneksel Türk Tiyatrosu. Modern Türk Tiyatrosu. · Meddah, orta oyunu, Karagöz gibi geleneksel Türk tiyatrosu türlerinde sadece güldürü ögesi kullanılır. Amaç güldürmektir. · İzleyiciye ya da okura farklı duygular yaşatmak, halkı güldürerek eğitmek amaçlanır. · Belli temalar şive taklitlerine ve yanlış anlamalara geleneksel Türk tiyatrosunun vazgeçilmez öğeleridir. Geleneksel Türk tiyatrosu, 19. yüzyılın gerçekçi benzetmeci Avrupa tiyatrosunda yansıyan "kapalı biçim" anlayışının tam tersine, "açık biçim" özellikleri gösterir. Geleneksel Türk tiyatrosunun temel öğesi güldürüdür. Geleneksel Türk tiyatrosunda oyun HalkTiyatrosu ise değiûikbir çevrenin malıdır; kentlerde, daha doğrusu baûkentteoluûmuûbir tiyatrodur. Türkiye’nin baûka yerlerinde de görülmekle birlikte Karagöz, ortaoyunu gibi geleneksel halk tiyatrosu türleriİstanbul’un malıolmuûtur. Sanatçıları halk adamları olduğu gibi, seyircilerinin büyük kesimi de halktandır. Les Sites De Rencontre Gratuit Pour Mariage. Göstermeye bağlı bir metin türü olan tiyatro, sahnede canlandırılmak için yazılan eserler olarak değerlendirilebilir. Amaç insanı insana, insanla anlatmak olan tiyatronun Türk edebiyatında gelişimi “Geleneksel Türk Tiyatrosu” ve “Modern Tiyatro” olmak üzere iki başlıkta incelenmektedir.“Geleneksel Türk Tiyatrosu Nedir?” ya da neyi kapsamaktadır şeklindeki sorulara şu şekilde cevap verebiliriz Modern tiyatronun dışında kalarak kökeni eski inanç ve geleneklere dayalı olan göstermelik türlere genel olarak “Geleneksel Türk Tiyatrosu” denilmektedir. Bu tiyatroda hakim olan unsurların izleri İslamiyet öncesi Türk geleneklerine kadar Türk Tiyatrosu Özellikleri→ Bir yazılı metne dayanmaz, yani bu oyunlar doğaçlama olarak oynanır.→ Sözlü edebiyat ürünleri olarak kabul edilir.→ Bu gösteriler şarkı, dans ve söz oyunlarına dayanmaktadır.→ Ana unsur olarak güldürü ön plana çıkmakla birlikte ders ve öğüt verici bir yönü de vardır.→ Köy seyirlik oyunlarının kökeni ilkel inançlara kadar uzanır.→ Modern tiyatroda olan sahne, kostüm, dekor ve ışık gibi teknik unsurlar geleneksel tiyatroda yok denecek kadar azdır.→ Karagöz, orta oyunu, meddah ve köy seyirlik oyunları geleneksel Türk tiyatrosu Türk Tiyatrosu TürleriGeleneksel Türk Tiyatrosunun çeşitleri ve özellikleri şu şekildedirKaragözOrta OyunuMeddahOrta OyunuKaragözBir gölge oyunu olan Karagöz, deriden kesilmiş tasvirlere ışık yansıtılmasıyla sahnelenen bir tiyatro perdenin arkasında bulunan hayali ya da hayalbaz tarafından oynatılmakla birlikte yine hayalbaz tarafından hayaliye yardım eden, tef çalarak şarkı söyleyen kişiye de yardak oyunun kurucusu Şeyh Küşteri olduğundan sahne de Küşteri meydanı olarak halk geleneğinin önemli bir unsuru olan Karagöz oyunun kaynağı hakkında çeşitli rivayetler oyunları yazılı bir metne dayanmaz, oyun doğaçlama olarak ağırlıklı olarak Karagöz ile Hacivat arasındaki diyaloglardan ağırlıklı olan oyunda en önemli güldürü unsuru Karagöz’ün her şeyi yanlış anlamasına oyununun kişileri Osmanlı toplumunun kültürel özelliklerini OyuncularıOyunun merkezinde iki oyuncu bulunmaktadır Karagöz ve HacivatKaragöz; okumamış, halk ağzıyla konuşan, söylenen birçok sözü ve kelimeyi yanlış anlayıp ters anlamlar yükleyen bir ise öğrenim görmüş, medrese diliyle konuşan, bilimle ilgilenen ve görgü kurallarına uyarak çevresini etkileyen bir dışında Çelebi, Zenne, Tiryaki, Beberuhi, Tuzsuz Deli Bekir, Zeybek Efe, Külhanbeyi, Arap ve Yahudi gibi kişiler de Oyunu BölümleriKaragöz oyunu giriş, muhavere, fasıl ve bitiş olmak üzere dört farklı bölümden Semai okuyarak Hacivat’ın sahneye gelerek oyunu başlattığı Hacivat’ın Karagöz’ü sahneye davet ettiği, Karagöz’ün sahneye gelerek Hacivat ile tartışarak güldürü unsurlarının sağlandığı Asıl oyunun sahnelendiği ve diğer kişilerin de dahil olduğu Karagöz ile Hacivat’ın kısa bir şekilde karşılıklı olarak konuştukları ve oyunu bitirdikleri OyunuPalanga adı verilen yuvarlak bir alanda yazılı olmadan doğaçlama bir şekilde oynanan, içinde dans, müzik ve şarkı bulunan geleneksel oyuna Orta Oyunu oyununda dekor olacak sadece iki eşya bulunmaktadır Yeni dünya olarak adlandırılan bir paravan ve iş yeri olarak kullanılan oyunu, kişileri ve bölümleri bakımından Karagöz oyunuyla büyük bir benzerlik gösterir ve adeta Karagöz oyununun sahneye çıkılmış, vücut bulmuş halidir güldürüye dayanır ve güldürü unsurları yanlış anlamalara, şakalara ve nüktelere kişilerinin sahip oldukları meslek ve yöresel özellikleri ağızlarıyla birlikte taklit Oyunu KişileriOyunun merkezinde iki oyuncu bulunmaktadır Pişekar ve KavukluKavuklu; okumamış, kelimeleri doğru telaffuz edemeyip sözleri yanlış ve ters anlayan bir tipi temsil eder. Bu anlamda Kavuklu, Karagöz’ün öğrenim görmüş, aydın, görgü kurallarına sahip bir tipi temsil eder. Bu özellikleriyle Pişekar, Hacivat’ın ve Kavuklu dışında Zenne, Yahudi, Acem, Kürt, Rumelili, Arnavut, Ermeni, Kayserili, Frenk, Çelebi, Muhacir gibi kişiler de Oyunu BölümleriOrta oyunu girişmukaddime, muhavere, fasıloyun ve bitiş olmak üzere dört farklı bölümden Giriş Zurnacının Pişekar havası çalmasıyla Pişekar’ın sahneye çıkıp seyircileri selamlaması ve aynı şekilde Kavuklu’nun sahneye çıktığı Söyleşme Pişekar ve Kavuklu’nun karşılıklı konuşup güldürdükleri bölümdür. Burada, Kavuklu görmüş olduğu bir rüyayı sanki başından geçmiş bir olay gibi Asıl oyunun sahnelendiği ve diğer kişilerin de dahil olduğu Kavuklu ile Pişekar’ın kısa bir şekilde karşılıklı olarak konuştukları ve oyunu bitirdikleri bir yerde topluluk karşısında taklit, güldürü gibi tekniklere dayanarak hikaye anlatan kişiye meddah yüksek bir yere oturur; gündelik hayattan, efsanelerden ve masallardan alıntıladığı hikayeleri güldürü unsurlarıyla hikayelerini anlatırken diyalog, taklit, kişileştirme gibi tekniklere anlatırken ilgili karakterlerin seslerini, mimiklerini ve hareketlerini başına gösterisini yapan meddah, tüm kişilikleri kendi üzerinde toplayan bir oyuncu olarak olarak genellikle bir sandalye, mendil ve değnek Seyirlik OyunuGeleneksel Türk tiyatrosunun en ilkel ve basit hali olan köy seyirlik oyunları; perde, dekor, kostüm ve aksesuar olmadan kırsal kesimlerde bayram ve köylerin özel günlerinde o bölgedeki yetenekli kişilerin sergiledikleri halkı, yaşadıkları herhangi bir olayı ya da sıkıntıyı taklitler ve ağız özellikleriyle güldürü haline getirerek herhangi bir meydanda eleştirel bir tutumla oynanan köy seyirlik oyunlarında alaycı bir üslup Türk Tiyatrosu PDFAşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan “Edebiyat Ders Notları PDF” dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla ÇEKEBİLECEK YAZILAR ⇒ Geleneksel Türk Tiyatrosu PDF / Slayt ⇒ Ders Notları ⇒ TYT Türkçe ⇒ AYT Edebiyat Geleneksel Türk Tiyatrosu, kökeninde eski inançları ve gelenekleri bulunduran modern tiyatro dışında tutulan bir tiyatrodur. Geleneksel Türk Tiyatro'ları arasında birçok farklı tür bulunur. Geleneksel Türk Tiyatrosu Nedir? Geleneksel Türk Tiyatrosu, eski inanç ve eski geleneklere bağlı olan bir tiyatro türüdür. Modern tiyatro dışında olmasıyla bilinen ve göstermelik olan bir türdür. Tiyatro başlığı altında karagöz, kukla ve orta oyunu gibi farklı oyun türleri bulunuyor. Göstermelik türler klasik tiyatro türlerinden oldukça farklıdır. Şarkı ve söz oyunlarına bağlı olan geleneksel tiyatrolar yazılı bir metin değildir. Geleneksel tiyatroda güldürü öğeleri ön plana çıkıyor. Bu durumun yanı sıra, ders veren ve eğitici özellikleri bulunuyor. Genellikle sahne bulunmayan tiyatro türleridir. Seyirlik köy oyunlarının kökenine bakıldığında, bolluk törenleri ve ilkel inançlara kadar gidildiği görülür. Karagöz ve orta oyunu birbirine benzerliği oyunlar arasında yer alır. Sahnelenme ve teknik bakımından farklılıkları bulunur. Meddah tek kişilik yapılan bir tiyatro çeşididir. Kukla gelenekleri ise çok eski zamanlara dayanan türlerden biridir. Yüzyıllarca Türk halkı tarafından takip edilen türlerdir. Bugün etkisi her ne kadar fazla olmasa da, modern tiyatro da kaynaklık olarak gösterilebiliyor. Kısaca Türleri Ve Genel Özellikleri Nelerdir? Genellikle İstanbul'da ortaya çıka geleneksel Türk tiyatrosu, sanatta bir susuştur. Türklerin tiyatrosu yüzyıldan beridir kendi sorunlarını ve kendi insanlarını seyirciye aktarır. Günümüzde geleneksel Türk tiyatrosunu görmek çok mümkün değildir. Eski zamanlarda daha çok yaygın olarak türler, günümüzde çok fazla görülmüyor ve tercih edilmiyor. Tiyatro sevenlerin yakından takip ettiği birçok oyun, günümüzde gerçekleştirilmiyor. Hacivat Karagöz, meddah ve köy seyirlik oyunu gibi çok farklı oyunları barından bir tiyatrodur. Türleri tamamen farklı özelliklere ayrılır. Herkesin bildiği meddah oyunu, tek kişiyle gerçekleştirilen bir oyun türüdür. Hacivat ve Karagöz'e bakıldığında, sahne de oynatılan iki karakteri yansıtır. Yapılan konuşmalar ve seslendirmeler tamamen geleneksel Türk tiyatrosuna özgü olarak yapılmıştır ve yapılıyor. Türk tiyatroları, her insanın yakından takip ettiği ve geçmiş yıllardan bildiği oyun türleridir. Karagöz - Geleneksel Türk Tiyatrosu KARAGÖZ Zıll-i hayal-i zıll - GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU Karagöz bir gölge oyunudur. Hindistan’da, Cava’da veya Çin’de ortaya çıktığı görüşü yaygındır. Türk toplumunda 16. yy.’da gelişir. Belli başlı iki kahramanı Karagöz ile Hacivat’tır. Karagöz, tahsil görmemiş, neşeli, nüktedan, açık kalpli, bazen de kaba bir insandır. Karagöz, halktan biridir, kişiliğinde halk kültürünü simgeler. Mesleği demirciliktir. Hacivat, medrese kültürü ile yetişmiş, sofu, Osmanlı kibar zümresinin görgüsüne sahip bir şahıstır. Hacivat, medrese kültürü ile yetişmiş aydın tipini simgeler. Bu ikisinden başka oyunlarda Osmanlı İmparatorluğu içinde yaşamış asli unsur Türkler, Müslüman kavimler Arap, İranlı, Arnavut, Ermeni, Rum, Yahudi gibi azınlıklar; masal, hikaye ve destan kahramanları da vazife görürler. Karagöz, konusunu günlük hayat hadiseleri, masal, hikâye ve destanlardan alır. Gölge oyunu, karşılıklı konuşma muhavere ve oyun fasıl olarak iki bölümden oluşur. Muhavere bölümünde Hacivat semai söyleyerek perdeye gelir. Arkadaşı Karagöz’ü görmek istediğini söyler. Karagöz’ün kapısı önünde makamla arkadaşını çağırır. Konuşmaları güldürücüdür. Karagöz Hacivat’ın dil ve ifadesine ters ve güldürücü cevaplar verir. Karagöz Hacivat’a kızar; kavga ederler. Muhavere bitince “fasıl” yani dramatik kısım takip eder. Kalıplaşmış bir şekilde biten oyunun sonunda Karagöz Hacivat’a bir tokat atar. Hacivat’ta perdenin sahibine Karagöz’ün perdeyi yıkıp viran eylediğini haber vermek üzere sahneden çekilir. Karagöz gelir, seyircilerden sürc-i lisanından ötürü özür diler. Tehdit yollu, gelecek sefer Hacivat’a neler yapacağını söyleyip perdeyi terk eder. Böylece ertesi akşam hangi faslın oynanacağını haber vermiş olur. Oyunu, taklit kabiliyeti yüksek tek bir oyuncu ile iki yardımcı çalgıcı idare eder. Oynatanlara Hayali usta denir. Oyunun sahnesini, bir metre eninde, 65 santimetre boyunda “perde” adı verilen beyaz bez oluşturur. Bu bez yağ lambası bugün elektrik ile arkadan aydınlatılır. Karagözcü, deve veya manda derisinden yapılmış 30 santimetre boyundaki değnekleri bu beze dayar. Karagöz, saray muhitinde, ramazan gecelerinde, bayramlarda, sünnet düğünlerinde sergilenen bir halk tiyatrosudur. Karagöz Hacivat gölge oyunu Zıll-i hayal-i zıll Geleneksel Türk Tiyatrosu karşılıklı konuşma muhavere oyun fasıl hakkında bilgi genel özellikleri Hacivat ve Karagöz Oyunu Tarihi ve Ortaya Çıkışı Hikayesi Hakkında Bilgi Hacivat ve Karagöz Oyunu Tarihi ve Ortaya Çıkışı Hikayesi Hakkında BilgiHacivat ve Karagöz Oyunu YapılışıKaragöz Oyunu Kaç Bölümden OluşurKaragöz Oyununun ÖzellikleriKukla Oyunu HakkındaSeyirlik halk oyunlarındandır. Bir gölge oyunu olan türün başlıca kahramanı olan Karagöz cahil halk tipini; Hacivat ise aydın ya da yarı aydın tipi temsil eder. Deriden kesilen ve “tasvir” denen birtakım bi­çimlerin, arkadan ışıklandırılmış beyaz bir perdeye yansıtılması temeline dayanır. Bu oyununun kökeni ve Karagöz ile Hacivat’ın kim oldukları konusunda farklı görüşler vardır. Rivayetlere göre Karagöz, Trakyalı bir demirci ustasıdır ve bir cami yapımında Bursa’da, caminin ustabaşısı Hacı İvaz Hacivat ile tanışır ve kısa bir süre sonra aralarında eğlenceli bir söyleşi başlar. Bu söyleyişiye öteki kişiler de katılır. Durumu öğrenen Orhan Gazi, Karagöz’ü idam ettirir; Hacivat ise hacca giderken eşkıyalar tarafından öldürülür. Bu olaydan sonra pişman olan Orhan Gazi, Şeyh Küşteri’ye Hacivat ile Karagöz arasındaki gülünç söyleşi ve olayları perdeye aktarmasını söyler. Karagöz oyunu 17. yüzyıldan Osmanlının son zamanlarına dek Türkiye’de çok yaygınlaşmıştır. Hacivat ve Karagöz Oyunu Yapılışı Deriden yapılmış kahramanların renkli figürlerinin, ardından aydınlatılmış bir perdeye yansıtılması esasına dayanan halk tiyatrosuna “gölge oyunu” adı verilir. Karagöz oyunu hayali, hayalbaz veya Karagözcü denilen bir kişi tarafından oynatılan bir gölge oyunudur. Karagözcü kuklaları hareket ettirirken aynı zamanda kahramanların konuşmalarını da seslendirir. Yanında şarkı söyleyen ve def çalan yardımcıları bulunur. Karagöz’de sahne yerine ardından aydınlatılmış bir beyaz perde bulunur. Oyunun kahramanlarını deriden kesilmiş çeşitli insan, hayvan ve eşya figürleri oluşturur. Karagöz oyunu 191 Oyunda asıl kahramanlar Karagöz ve Hacivat’tır. Bunların dışında Osmanlı İmparatorluğu içinde yer alan her kesimden insan Arnavut, Laz, Rum vb. bulunur. Karagöz dışa dönük, içi dışı bir, olduğundan başka gözükmeyen, yoksul bir halk tipidir. Halkın sağduyusunu ve törelerini yansıtır. Hacivat’ı dolandırmak gibi küçük kusurları hoş görülür çünkü o, ortağı tarafından daha büyük ölçüde dolandırıldığının farkındadır. Dürüst ve açık sözlüdür. Sürekli geçim derdinde olan Karagöz, ekmek parası için sevmediği ve beceremediği işleri yapmak zorunda kalır. Cesur ve gözü pektir. Dilencilik yapmaz, emeği karşılığı para kazanmak ister. Parası olduğunda gönlü yüce ve eli açıktır. Çabuk kanan çocuksu bir iyimserliği vardır. Hacivat gölge oyununda Karagöz tipinden sonra ikinci en önemli tiptir. Hacivat yarı aydın, Osmanlıca konuşmaya özenen, saman altından su yürüten, kurnaz, çıkarını düşünen bir Osmanlı tipidir. Herkesin huyuna suyuna giderek işini yürüten, içten pazarlıklı, ölçülü, her kalıba girebilen, çıkarı için olan biteni görmezlikten gelebilen bir tiptir. Biraz “mürekkep yaladığı” için yarım yamalak da olsa biraz şundan biraz bundan haberi olan bir yarı aydın tipidir. Görgü kurallarına uyar ama samimi değildir. Karagöz Oyunu Kaç Bölümden Oluşur Giriş Mukaddime Hacivat müzik eşliğinde bir semai okuyarak perdeye girer; “Of, hay Hak” diyerek perde gazelini söyler, dua ederek Karagöz’ü çağırır. Karagöz, Hacivat’ın çıkardığı gürültüye kızar, perdeye gelir, kavga ederler. Muhavere Karşılıklı Konuşma Asıl oyundan bağımsız bir bölümdür. Hacivat ile Karagöz arasında geçen bir konuşmadır. Hacivat’ın “Vay Karagöz’üm, benim iki gözüm merhaba.” sözü ile başlayıp parçanın sonuna kadar devam eden kısımdır. Fasıl Oyun Asıl oyunun yer aldığı bu bölümde konuya uygun olarak çeşitli tipler perdeye gelir. Bunlar kendi ağız özellikleriyle taklitler yaparak konuşur. Olaylar bir yerde düğümlenir kabadayı vb. bir tipin perdeye gelmesiyle düğüm çözülür. Bitiş Karagöz ile Hacivat’ın aralarındaki konuşma kavga ile son bulur. Hacivat “Yıktın perdeyi eyledin virân. Varayım sahibine haber vereyim hemân.” diyerek perdeyi terk eder. Karagöz de “Her ne kadar sürçülisan ettikse affola.” diyerek oyunu bitirir. Karagöz Oyununun Özellikleri * İslamiyeti kabul eden Osmanlı toplumunun dilini, inançlarını, siyasal ve sosyal olaylara bakışını, gelenek – görenek ve zanaatlarını, yansıtan zengin bir kaynaktır. * Karagöz oyunundaki metinler halkın ortak malıdır. Olayları kimin düzenlediği belli değildir. * Oyundaki konuların sözlerini, her oyuncu, oyun anında kendine göre ayarlar. Dolayısıyla oyunun önceden hazırlanmış bir metni yoktur, oyun doğaçlamaya dayalıdır. * Karagöz oyunu; başlangıç Hacivat’ın sahneye gelişi, muhavere Karagöz’le Haciva-tın karşılıklı konuşması, fasıl asıl konu ve bitiş perdeden çekilme gibi dört bölümden oluşur. * Oyunda Karagöz, cahil halk tipini, Hacivat ise aydın kişileri temsil eder. * Oyunda her meslek, yöre ve sınıftan insan rol alır; herkes kendi şivesiyle konuşur. Bu kişilerden bazıları şunlardır Çelebi genç bir mirasyedi, Beberuhi cüce ve aptal, Tuzsuz Deli Bekir sarhoş, Efe zorba, Zenne kadın, Kayserili pastırmacı, Arnavut bahçıvan, Acem zengin, Yahudi bezirgan., vb. Kukla Oyunu Hakkında Kukla hareketli yerleri iplikle sanatçının parmaklarına bağlanarak veya eldiven gibi bir kesit kullanılarak bir perdenin üzerinden oynatılan, bez, karton vb. hafif nesnelerden yapılmış insan ve hayvan figürlerine verilen addır. Anadolu’da yaşayan korçak, kudurcuk, kaburcuk, koğurcak gibi isimlerle yaşayan kukla seyirlik oyunların en eskilerindendir. Konusunu günlük yaşamdan ve edebî hikayelerden alan kukla bir hareket ve hacim oyunudur. 14. yy’dan bu yana oynatıldığı bilinmektedir. Türk kuklasında kişilerin özellikleri, Karagöz ve orta oyunundaki gibi kesin çizgilerle belirtilmemiştir. Kuklada iki tane başkahraman bulunmaktadır. Bunlar İbiş ve İhtiyardır. İbiş kurnaz ve hazırcevaptır. Kaba bir dil kullanır. Biçimsiz bir şapkası vardır püskülü sağa sola sallanır. İhtiyarın uşağıdır, efendisine bağlıdır. İhtiyar ise varlıklı bir kişidir. Kukla oyunları konularını Karagöz ve orta oyunu oyunlarından ya da halk hikâyeleri ve efsanelerden almaktadır. Ülkemizde ipli kukla, el kuklası, araba kuklası, iskemle kuklası gibi türlerle bilinen kukla sanatı 19. yy sonlarında önemini kaybetmeye başlamıştır. Cumhuriyet döneminde sınırlı sayıda sanatçı yaşatmaya çalışmıştır. Günümüzde çok sayıda kukla sanatçısı yeni oyunlarla daha çok çocuk tiyatrosu tarzında bu sanatı sürdürmeye çalışmaktadır. Türk Tiyatrosu Sayfasına Dönmek için TIKLAYIN Tiyatro Ana Sayfasına Dönmek İçin TIKLAYIN Genel KARAGÖZ *Deriden kesilen ve tasvir adı verilen birtakım şekillerin, arkadan ışık yardımıyla beyaz bir perde üzerine yansıtılmasına dayanan bir gölge oyunudur. *Birçok milletin kendine özgü gölge oyunları vardır. *Türk milletinin gölge oyunu olan Karagöz, aslında birçok yeteneğe sahip bir sanatçının çoğunlukla tek başına gerçekleştirdiği sanatsal bir gösterimdir. *Karagöz oyununun doğuşu hakkında oldukça farklı rivayetler mevcuttur. *En yaygın görüş şudur Sultan Orhan devrinde Bursa’da bir cami inşaatı esnasında, biri duvarcı diğeri demirci olan Hacivat ile Karagöz, gevezelikleri ve maskaralıkları ile öteki işçileri çalışmaktan alıkoydukları için padişah tarafından öldürtülür. Bu yaptığından pişmanlık duyan padişahı teselli etmek için Şeyh Küşteri, Hacivat ile Karagöz’ün suretlerini yapıp konuşmalarını ve hareketlerini perde önünde canlandırmaya çalışır. *Karagöz ile Hacivat, gölge oyununun en önemli tipleridir. >Karagöz Oyununun Genel Özellikleri *Hareket taklitlerine ve konuşmaya dayalı seyirlik oyundur. *Gösterimi yapan kişiye hayalî ya da hayalbâz denir. *Anlatma, söyleme, kuklaların gölgelerini perdeye düşürme gibi işlemler bir kişi tarafından gerçekleştirilir. *Hayâlbazın en önemli yardımcısı perde gazeli, şarkı, türkü okuyan, tef çalan “yardak”tır. *Karagöz, halkın ortak ürünüdür. *Karagöz oyunu doğaçlamaya dayanır. Yazılı bir metni yoktur. *Ancak bazı konular sıklıkla ele alınır. Karagöz’ün Aşçılığı, Karagöz’ün Şairliği, Eskici, Telgrafçı, Çivi Baskını, Kanlı Kavak, Yalova Sefası, Sahte Gelin, Hançerli Hanım… *Güldürme esasına dayanan Karagöz, ağırlıklı olarak yanlış anlamalarla doğan bir kargaşayı yansıtır. *Karagözde; tef, zil ve basit bir düdük yardımıyla oyuna müzik de eşlik eder. *Kendine özgü müziği vardır. *Karagöz oyununun piri Şeyh Muhammed Küşteri olarak kabul edildiğinden Karagöz oyununa “Küşteri Meydanı” da denir. *Karagöz, Osmanlı’nın sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel yapısını tanımamız için önemli ipuçları içerir. *İmparatorluğun dil, din ve ırk zenginliğini farklı kesimlerden kahramanlar aracılığıyla yansıtır. *Tipler, İmparatorlukta yer alan farklı toplulukları temsil etmektedir. Kendi şivesi ile konuşturulurlar. *Figürleri değişmez. *Usta çırak geleneği içinde sürdürülmektedir. *Dekor ve kişileri yüzyıllar boyu değişmemiştir. >Karagöz Oyununun Tipleri Karagöz *Okumamış halk adamı tipidir. *Hacivat’ın kullandığı yabancı kelimeleri ya hiç anlamaz ya da yanlış anlar. *Bu yanlış anlamalar, oyunda gülünç durumların oluşmasını sağlar. *Karagöz, dobra, zaman zaman da patavatsız olmasından ötürü sürekli zor durumlarla karşılaşır. Buna rağmen bir yolunu bulup işin içinden sıyrılır. *Çoğu zaman işsizdir, Hacivat’ın bulduğu işlere girip çalışır. Hacivat *Hacivat biraz öğrenim görmüş, gösteriş meraklısı, kendini beğenmiş yarı aydın tipidir. *Arapça ve Farsça kelimeleri sıkça kullanır. *Perdeye gelen hemen herkesi tanır, onların işlerine aracılık eder. *Alın teriyle çalışıp kazanmaktan çok Karagöz’ü çalıştırarak onun sırtından geçinmeye bakar. Çelebi *Türkçeyi İstanbul ağzıyla kusursuz bir şekilde konuşur. *Bazı oyunlarda zengin bir bey, bazı oyunlarda bir mirasyedi, bazı oyunlarda ise zevk düşkünü bir çapkındır. Zenne *Karagöz oyunundaki bütün kadınlara genel olarak zenne denmiştir. Beberuhi *“Yaşı büyük aklı küçük” deyimiyle nitelendirilebilecek bir cücedir. Tuzsuz Deli Bekir *Bir elinde içki şişesi, bir elinde tabanca ya da kama vardır. *Olayların karmaşıklaştığı anda gelip kaba kuvvetle olayı çözer. Himmet *Sırtında baltası olan kaba saba bir tiptir. Oyunda ayrıca, Tiryaki Laf ebesi, Laz kayıkçı, kalaycı, Efe zorba, Kayserili pastırmacı, Acem zengin tüccar, Kastamonulu oduncu, Arnavut bahçıvan, Matiz sarhoş, Arap köle, Yahudi bezirgan gibi kişiler de vardır. >Karagöz Oyununun Bölümleri *Karagöz oyunu mukaddime giriş, muhavere söyleşme, fasıl oyun ve bitiş olmak üzere dört bölümden meydana gelir Mukaddime giriş *Metinde, Hacivat’la Karagöz’ün çatışmasına kadar olan kısım giriş bölümüdür. *Perde aydınlatıldıktan sonra Hacivat müzik eşliğinde bir semai okur. *Semai bitince “Of, hay Hak!” diyerek, “perde gazeli” denen bir şiir okur. *Sonra Karagöz’ü perdeye davet eden sözler söyler. *Karagöz, Hacivat’ın çıkardığı gürültüye kızar, perdeye gelir, kavga ederler. Muhavere söyleşme karşılıklı konuşma *Metinde, Hacivat’ın “Vay Karagöz’üm, benim iki gözüm merhaba.” sözü ile başlayıp parçanın sonuna kadar devam eden kısımdır. Fasıl oyun *Oyunun perdeye aksettirilen asıl bölümüdür. *Bu bölümde çeşitli tipler oyuna katılır. *Bunlar genellikle kendi ağız şive özellikleriyle Karagöz’le konuşturulur. *Konuşmalara bazen Hacivat da karışır. *Konuşmalarda komiklik ağır basar. *Olaylar bir yerde düğümlenir. *Sonunda başka bir tipin efe, külhanbeyi, sarhoş vb. perdeye gelmesiyle düğüm çözülür. Bitiş *Bu bölümde tekrar Hacivat’la Karagöz’ün konuşmaları olur. *Konuşma kavgaya dönüşür. *Hacivat “Yıktın perdeyi eyledin virân. Varayım sahibine haber vereyim hemân” diyerek perdeyi terk eder. *Karagöz de “Her ne kadar sürç-i lisan ettikse affola.” diyerek oyunu bitirir.

geleneksel türk tiyatrosu karagöz özellikleri